ภูมิชสุตฺต

ปุจฺฉา – เตนาวุโส…เป.… สมฺมาสมฺพุทฺเธน ภูมิชสุตฺตํ กตฺถ กํ อารพฺภ กิสฺมิํ วตฺถุสฺมิํ ภาสิตํฯ

วิสฺสชฺชนา – ราชคเห ภนฺเต ชยเสนํ ราชกุมารํ อารพฺภ ภาสิตํ, ชยเสโน ภนฺเต ราชกุมาโร อายสฺมนฺตํ ภูมิชํ เอตทโวจ ‘‘สนฺติ โภ ภูมิช เอเก สมณพฺราหฺมณา เอวํวาทิโน เอวํทิฏฺฐิโน ‘อาสญฺเจปิ กริตฺวา พฺรหฺมจริยํ จรนฺติ, อภพฺพา ผลสฺส อธิคมายฯ อนาสญฺเจปิ กริตฺวา พฺรหฺมจริยํ จรนฺติ, อภพฺพา ผลสฺส อธิคมายฯ

อาสญฺจ อนาสญฺเจปิ กริตฺวา พฺรหฺมจริยํ จรนฺติ, อภพฺพา ผลสฺส อธิคมาย ฯ เนวาสํ นานาสญฺเจปิ กริตฺวา พฺรหฺมจริยํ จรนฺติ, อาภพฺพา ผลสฺส อธิคมายา’ติฯ อิธ โภโต ภูมิชสฺส สตฺถา กิํวาที กิมกฺขายี’’ติ ตสฺมิํ ภนฺเต วตฺถุสฺมิํ ภาสิตํฯ

ปุจฺฉา – กถญฺจาวุโส ตตฺถ ภควตา อายสฺมโต ภูมิชตฺเถรสฺส ตํ พฺยากรณํ สมนุชานิตฺวา ตตุตฺตริ ธมฺมเทสนานโย ปริปูเรตฺวา ปกาสิโตฯ

วิสฺสชฺชนา – ตคฺฆ ตฺวํ ภูมิช เอวํ ปุฏฺโฐ เอวํ พฺยากรมาโน วุตฺตวาที เจว เม โหสิ, น จ มํ อภูเตน อพฺภาจิกฺขสิ, เอวมาทินา ภนฺเต ภควตา อายสฺมโต ภูมิชสฺส ตํ วจนํ สมนุชานิตฺวา ‘‘เยหิ เกหิจิ ภูมิช สมณา วา พฺราหฺมณา วา มิจฺฉาทิฏฺฐิโน มิจฺฉาสงฺกปฺปา มิจฺฉาวาจา มิจฺฉากมฺมนฺตา มิจฺฉาอาชีวา มิจฺฉาวายามา มิจฺฉาสตี มิจฺฉาสมาธิโน, เต อาสญฺเจปิ กริตฺวา พฺรหฺมจริยํ จรนฺติ, อภพฺพา ผลสฺส อธิคมายา’’ติ เอวมาทินา ภนฺเต ภควตา อายสฺมโต ภูมิชสฺส อุตฺตริ เทสนานโย ปริปูเรตฺวา ปกาสิโตฯ

อนุรุทฺธสุตฺต

ปุจฺฉา – อนุรุทฺธสุตฺตํ ปนาวุโส กตฺถ กํ อารพฺภ กิสฺมิํ วตฺถุสฺมิํ เกน ภาสิตํฯ

วิสฺสชฺชนา – สาวตฺถิยํ ภนฺเต ปญฺจกงฺคํ ถปติํ อารพฺภ อายสฺมตา อนุรุทฺธตฺเถเรน ภาสิตํ, ปญฺจกงฺโค ภนฺเต ถปติ อายสฺมนฺตํ อนุรุทฺธํ เอตทโวจ ‘‘อิธ มํ ภนฺเต เถรา ภิกฺขู อุปสงฺกมิตฺวา เอวมาหํสุ ‘อปฺปมาณํ คหปติ เจโตวิมุตฺติํ ภาเวหี’ติ, เอกจฺเจ เถรา เอวมาหํสุ ‘มหคฺคตํ คหปติ เจโตวิมุตฺติํ ภาเวหี’’ติ, ยา จายํ ภนฺเต อปฺปมาณา เจโตวิมุตฺติ ยา จ มหคฺคตา เจโตวิมุตฺติ, อิเม ธมฺมา นานตฺถา เจว นานาพฺยญฺชนา จ, อุทาหุ เอกตฺถา พฺยญฺชนเมว นานนฺติ’’ ตสฺมิํ ภนฺเต วตฺถุสฺมิํ ภาสิตํฯ